Laat ik mij aan u voorstellen: ik ben Tanya Commandeur, schrijfster en een van uw 'dumb fucks'. Want dat is hoe u in een uitgelekte mail uw klanten noemde, niet? Dumb fucks, omdat ze zo naïef waren u te vertrouwen. Daar heeft u natuurlijk wel een beetje gelijk in, want wie deelt er nou vrijwillig foto's van vakanties, huisdieren en hobby's met de rest van de wereld en sluit de ogen voor het gebruik van al die persoonlijke gegevens door gulzige adverteerders? Ik dus, en met mij miljarden anderen. Hoe komt dat? Omdat u iets aanbiedt wat ieder mens in het diepst van zijn ziel wil: contact en bevestiging. In die zin bent u een moderne rattenvanger van Hamelen, zonder fluitje, maar met rode bolletjes als lokmiddel. Of, een vaak gebruikte vergelijking: Big Brother, maar dan met de uitstraling van een schuwe puber die het allemaal ook maar is overkomen.
Gisteren bekeek ik de directe tv-uitzending van de hoorzitting waarin u zich moest verantwoorden voor het schandaal rond databedrijf Cambridge Analytica. U had het bijzonder gemakkelijk, want de meeste senatoren waren grijze mannen die hooguit via hun kleinkind hadden vernomen van dat malle Facebook. Een van hen vroeg u zelfs hoe het toch mogelijk is dat u winst maakt met uw club zonder inschrijfgeld te vragen. De heren hadden geen digibord, maar hielden kartonnen panelen met uw quotes op om hun punt te maken. Voor hen was u als een bezoeker uit een andere wereld, een alien waar ze geen vat op hadden. U heeft zich in uw UFO naar huis waarschijnlijk bescheurd van het lachen, zeker toen u zag dat het aandeel van Facebook tijdens het verhoor met 4,5 procent was gestegen.
Ondertussen zijn wij, dumb fucks, geen cent wijzer geworden. Want wat doen we? Blijven we gevangen in uw betovering? Of wrijven we het sterrenstof uit onze ogen en sluiten we vanavond, in navolging van Arjen Lubach, massaal onze Facebook-accounts? Als we dat doen, zouden we eigenlijk ook moeten stoppen met WhatsApp, Instagram (allebei van Facebook) en eigenlijk heel Internet. Wie durft het heerlijke Hamelen te verlaten in ruil voor een leven als digitale kluizenaar? Wie gooit zijn laptop en mobiel weg en stapt over op flessenpost? Zelf worstel ik ook met de beslissing, want als nog niet zo bekende schrijfster ben ik in grote mate afhankelijk van platforms als Facebook. Bovendien houd ik graag contact met vrienden en familie in het buitenland, ex-klasgenoten en zo veel andere leuke mensen die ik anders misschien uit het oog verlies. En dat is natuurlijk precies waar u op gokt.
Ik vrees dat het erop uitdraait dat ik niets doe en blijf zitten wachten tot u, meneer Zuckerberg, halverwege dit jaar door strakkere EU-wetgeving wordt gedwongen voorzichtiger met onze gegevens om te gaan. Of tot er een nieuw platform is ontstaan dat wel betrouwbaar is. Ondertussen schroef ik mijn Facebook-instellingen wat aan en blijf ik foto's van vakanties, huisdieren en hobby's delen. Dumb fuck dat ik ben.
Of zal ik vanavond toch...?