Gisteren vernam ik dat u, op de gezegende leeftijd van 94, in uw slaap bent overleden. Une mort très douce, en dat gun ik u van harte. Ziet u, uw muziek heeft grote indruk op mij gemaakt en is onlosmakelijk verbonden met mijn kindertijd. Hoor ik een van uw chansons, dan zit ik in een flits weer op de krappe achterbank van onze Fiat 127, achter de natte handdoeken die tussen de raampjes zijn geklemd om de Franse hitte buiten te houden. Stelt u zich voor: het is pakweg 1979. Mijn zusje en ik zijn gescheiden door een grote knaloranje koelbox die als bijkomend voordeel heeft dat we elkaar minder makkelijk met de Tina-vakantieboeken om de oren kunnen slaan. Onze nog piepjonge ouders kibbelen op de rondweg van Parijs over de borden Paris-Ouest en Paris-Est, net als vorig jaar, waarna mijn vader steevast de verkeerde afslag neemt, net als vorig jaar, waarop hij roept dat zij geen kaart kan lezen, net als vorig jaar, waarop een verongelukt zwijgen volgt, net als vorig jaar. Ergens ter hoogte van Orléans zit mijn vader alweer te fluiten, net als vorig jaar, en deelt mijn moeder opgewekt de thuis gesmeerde boterhammen uit, net als vorig jaar. Dan rommelt ze wat in het dashboardkastje en vist er een cassettebandje uit. Janis Ian, Kate Bush en Donna Summer zijn al geweest, en dus is het, net als vorig jaar, tijd voor uw muziek. En dan is het pas echt vakantie: She, Les Comédiens, Mes Emmerdes, For me Formidable en La Mama vullen ons rijdende koekblik met onversneden Franse romantiek. En al haal ik er officieel mijn neus voor op (ABBA vind ik natuurlijk véél gaver, maar ja, daar heb ik alleen een langspeelplaat van en die kan je in de auto niet draaien), stiekem geniet ik. Stil deinen we mee op Le Temps en La Bohème, tot we de camping hebben bereikt. De rest van de vakantie blijft u, monsieur Aznavour, ons met uw gevoelige stem begeleiden, langs slingerende bospaden en door slaperige dorpen waar oude mannetjes met alpinopetten nog onvermoeibaar petanque spelen en langs glooiende weilanden die nog niet worden ontsierd door hypermarchés en hamburgergiganten.
Laat ik eerlijk zijn: ik heb mezelf na het bericht van uw overlijden niet in slaap gehuild. U heeft immers een prachtig repertoire nagelaten dat we tot in lengte van dagen kunnen blijven beluisteren, al is het dan niet meer op een cassettebandje maar op Spotify. En toch… met u is voor mijn gevoel het laatste stukje Frankrijk van mijn jeugd gestorven. Het Frankrijk dat u tijdens onze vakanties van precies de juiste soundtrack voorzag. Ik denk dat u zelfs, zonder het te weten, het zaadje heeft gelegd voor mijn latere studiekeuze, Frans. Want al begreep ik in 1979 nog geen woord van wat u zong, ik kon me meteen geen mooiere taal voorstellen.
Daarom wil ik u danken, al is het dan een dag te laat. Ik dank u voor al die prachtige melancholieke liedjes die recht uit uw hart kwamen en bovendien voor het overbrengen van de liefde voor de Franse taal. Adieu en merci, monsieur Aznavour, rust in vrede. U was for me, for me, for me, for me formidable.
Bien amicalement, Tanya Commandeur